Month: April 2020

My kollega het n hart van goud maar sy het ook n onhebbelike stout streep aan haar.

Nou die dag vertel sy vir my dat n oom wat sy ken sy lot by haar bekla het. Die oom is al n rukkie lank n wewenaar en op n stadium dat hy nou weer vroulike aandag begin geniet.

Hy is n besigheidseienaar, hy het n tavern. Wanneer n man vryerig raak raak hy meestal ook vrygewig. Die oom is dus redelik gewild onder dames n paar jaar sy junior.

Die oom vertel toe vir haar dat wanneer hy nou by die gedeelte van die romanse kom waar hy sy “protection” moet nader trek hy so effens konsentrasie verloor en dan verloor dinge stoom. Dit vat aan sy ego en sy reputasie. Hy is so effe moedeloos. Dis ook nou nie die tipe probleem waarmee n man te koop loop nie maar hy het raad nodig.

Sy gee toe vir hom raad, tong in die kies. Hy moet apteek toe gaan en vir die dames daar sê dat hy nou deesdae van tyd tot tyd per ongeluk sy pantoffels nat piepie en dat hy gehoor het daar is blou pilletjies wat help vir die soort probleem. Hy wil net weer ordentlik in die toiletpot kan mik. Hulle werk elke dag met die dinge, hulle sal hom mooi help, hy hoef nie skaam te wees nie.

Paar dae later loop sy hom weer raak… En die oom raas sommer op n afstand al. “Jy het my in die skande.”. Die oom het haar storie net so oorgedra aan die dame by die apteek. Die meisie het kop geskud, gesmile en gesê “met een van daai pille in oom se lyf gaan oom nie vir die pot kan mik nie, loshande bo oor die toiletpot piepie!” en toe het sy haar arm gebult om te demonstreer hoeveel krag daar agter sy “mik” sal wees.

Ek wil oom Cyril nederig vra, om ter wille van my heupe, die lockdown tot n einde te laat kom. Hierdie laaste 21 dae het my n groter verskeidenheid cravings gegee as my laaste swangerskap.

Die week is dit koud, bewolk en winterig. Sop, tuisgebakte brood, warm kos… Vanmiddag is dit melkkos. Nie fancy snysels, wat moeite is om te maak nie. Wanneer mens op lockdown is is die gaping tussen middagete en aandete 78 uur lank. Iewers in daardie tyd moet jy n ietsie nuttig, net om jou gees lig te hou.

So, toe die son se skynsel teen die kombuismuur die illusie van vieruur, teetyd, skep het ek gaan krap. Halwe liter melk in die mikrogilf warm gemaak… Meel en botter saamgevryf, liggies tot n mooi ryk krummel. Die botter en meelmengsel saam met die warm melk terug in die mikrogolf, kook en roer, kook en roer. Dan die kaneel en suiker meng.

Die effense soutigheid van die melkkos saam met die soet krakerige kaneelsuiker is die perfekte kombinasie. Bakkie melkkos in die kombuis, terwyl die son by die venster inskyn. Ek het selfs vir liefie ‘n bakkie gegee. Hy het dit nooit geeët nie, tot hy eendag ‘n lepeltjie geproe het en besluit het dit is nogal skaflik. Nou het my porsie halfveer.

Die geur vat my reguit terug na ouma Ellie se kombuis in Noupoort. Winterdae was daar n koolstoof met n groot blink kastrol met kookkos, kerrie afval of melkkos wat kook en n Pietfluit ketel met kookwater. Regte ouma-kos in n regte ouma-kombuis. Oupa Ben se kos trommeltjie het altyd daar gestaan. Sy toolboxie ook, die toolboxie het hy gebruik wanneer hy die tannie oorkant die pad se stukkende goed gaan regmaak het. Trommeltjie in die hand, fluit fluit oor die pad. Dit het vir my gevoel of daar altyd ten minste n dosyn mense in ouma se huis was. Grootmense, kinders, bure…. En kos, baie kos.

Ouma was konstant besig met bak of kook, en blokkiesraaisels invul by die kombuistafel… Koffiekoekies en vlakoekies is aangemaak, skottels vol, dan sulke lang stringe uitgemaal op ‘n meuletjie wat aan die tafel vasgeskroef was, gesny, gebak en opmekaar geplak met ‘n vulsel in die middel. Hertzoggies by die koekblikke vol gebak, appelkooskonfyt en klapper bo op.

Ek moes een Vrydagmiddag, ‘n paar jaar terug, Noupoort toe gaan. Ek het spesiaal ouma Ellie en Oupa Ben se huis gaan soek. Die stoep wat om die huis geloop het en wat aan een kant ‘n prieel gehad het, was afgebreek. Die huis verwaarloos en vensters hier en daar flenters. Van die tuin was daar geen sprake nie.

Nou is die oumas en oupas al salig en kan ‘n bord melkkos mens flink terugvat na jou kinderdae. As mens die tipe nostalgie so maklik beleef… beteken dit jy word oud?

Kyk, om ‘n samaritaan te wees is nie maklik in vandag se dae nie… Sien ‘n man oorkant die pad sit-lê. Ek en my kollega huppel oor die pad om te gaan help. Die sweet tap die arme man af. Ek bel die ambulans, bring water en ‘n emmer-vir-ingeval want die man het hart krampe. Na so 5 minute korrel hy my skeef oog en verklaar “Ai, meddie, dan het ek nou nog gedrink ook…” Flip, ek dog hy kry ‘n hartaanval!!! Meantime is dit net die “Mint Punch” wat vir hom punch op die krop van sy maag!!! Later bieg hy verder “kyk, hy’s nou gewoond dagga vat, maar drank is sy tier!” Het maar die ambulans gekanselleer en my simpatie terug gepak in die boksie!

Vanmiddag is die kantoor weer vol kliente… Klomp vrouens en een oom wat met sy ken in die hand op n kierie leun. Die vrouens kla almal oor hulle kinders wat altyd geld soek en net nie uit hulle sakke kom nie, selfs die volwasse kinders… Die oom sit tjoepstil die hele storie en beluister. Toe die vrouens almal op n slag asem skep en daar n oomblik se stilte is sê die oom “die kalfies drink mos aan die koeie, nie andersom nie!” Stilte… Geen vrou het n antwoord nie. Fluit fluit is die oom met n swaaiende kierie die deur uit. Toe weet ek…. Geen vrou sit die oom ore aan nie, hy is nie vandag se kind nie!

Ek en Jaco sit en gesels oor huwelikke en hoe verskillende couples, veral ouer vs jonger mense die saak aanpak, hoofsaaklik die finansiele aspek daarvan. Baie keer as een maat wegval het die ander een nie n clue van wat aangaan met die geldsake nie.

Hy vertel my van n storie genaamd “maritale mag”… Halfpad deur sy storie voel dit of my bra sommer spontaan aan die brand wil slaan…

Ek wonder toe half hardop of daar tydens die storie meer of minder egskeidings was… Minder, meen hy want die vrouens was meer gehoorsaam.

Uhm, Boetie, ek weet genoeg van ons geldsake dat jy nie sulke wilde stellings kan maak nie. Gehoorsaam se dinges!

Hierdie corona/covid 19 maak almal op verskillende vlakke bang. Die met geld bekommer hulle oor hulle geld, die sonder geld bekommer hulle oor hulle gebrek aan geld, die met swak gesondheid bekommer hulle oor gesondheid.

Party hoor die volle gevaar, is ingelig en berei hulle dienooreenkomstig voor. Ander het helfte van die storie gehoor en is paniekerig. Daar is diegene wat voel dat Gods water maar moet loop waar dit loop en dat almal n 50/50 kans het.

Daar is nog n groepie… En dit is met die groepie met wie ek die meeste simpatie het. Die ouma met die pruimplooi gesiggie wat, terwyl sy haar doodsboekie se geld uit die geknoopte sakdoek in die duisternis van haar boesem uitdiep, vir ons vertel dat haar kind nie die jaar van Knysna af kan kom vir die Easter nie. Want sien tussen hier en Knysna is n “goriela” wat die pad blok en die kind kan nie daar verby nie. Dan is daar ander wat praat van die Corolla siekte. Die een oom reken ons moet net almal anti freeze drink. Hier by ons word spottenderwys na Old Brown Sherry verwys as anti freeze want dit maak jou innerlik warm in die winter.

A rose by any name….is still a rose. En die siekte bly n kaktus van formaat. Hy het vigs in die skadu kom stel. Mense koop hand sanitizer soos niemand nog ooit kondome gekoop het nie.

Iemand sê vandag die enigste rede hoekom die regering so baie aandag aan die pandemie skenk is omdat die siekte nie uitsoek nie, oud of jonk, arm of ryk, almal loop deur. Tot prins Charles het positief getoets. Ou queen Lizzie moet dink dis n kindersiekte.

Ons neem kennis van syfers, gevalle en statistieke en die ongemak groei. Twee weke gelede het die grappies en prentjies dik geloop. Nou lag niemand meer nie. Ons dink, besin en vir die eerste keer in jare is gesinne saam, dag in en dag uit. Elke donker wolkie het n randjie. Ons kan net hoop dat hierdie duur les n les is wat nie vergeet word nie en dat ons, wanneer vryheid van beweging weer binne ons greep is ons onthou dat tyd en vryheid kosbaar is… Kosbaarder as goue munte, prestasies en sukses.

Lewe saam met ons moeder was nooit vervelig nie! Mis haar skerp humor en go-getter persoonlikheid.

Donderdagaand pret…. Oudste voel nie lekker nie – probeer help. Telefoon lui… eerste gedagte – WERK!! Is moeder, 11 uur in die aand… nie werk nie maar duidelik ander moeilikheid, ons bel mekaar nie sommer na sononder nie. Sy wag in Middelburg vir die bus (Intercape) om Bloemfontein toe te gaan. Die busbestuurder woerts deur die dorp sonder om te stop. Ma hulle op spoed agterna maar die bustestuurder is te vinnig vir hulle. PANIEK! Sy’t die bus gemis en hulle is nie eers laat nie! Bel Intercape se nommer, reg vir ‘n geveg. Kry kaartjie nommer, Abdul is baie vriendelik, geduldig en wakkerder as ek… “Ma’am, the bus your mom is chasing – is the WRONG one!!!” Sooo, hoe moes ons weet daar gaan op een aand meer as een Intercape bus deur Middelburg???

Toe ek n kind was was kerke en biblioteke verhewe plekke waar ek op my tone geloop en saggies asem gehaal het.

Kerkbanke het fyn gekraak en gesangboekies se bladsye het saggies geritsel, alles was gedemp eerbiedig.

Die Sondae wanneer daar nagmaal bedien is was dit asof daar nog n stiller en waardiger stemming in die gebou gehang het.

Ek het grootoog gekyk wat die grootmense gedoen het. Die silwer beker en broodblokkies was nie binne kinderbereik nie. Ek het nooit eers gedroom dat dit gewone brood was wat so gesny was nie.

Fast forward my kinderlewe deur tot waar ons nou self kinders het wat al bietjie groter is, die kerk dinge heel anders benader en nagmaal met klein glasies en n familiebroodjie bedien word en ons seuns klein klein al saam met ons mag nagmaal gebruik.

Wanneer dit die Sondag nagmaal is het Sas en Tiaan om die beurt langs Jaco gesit en het hy verduidelik en dan gevra oor die betekenis van nagmaal. Die twee het altyd heel goed verduidelik en hulle tonge het dalk net n bietjie gestruikel oor die woord sakrament.

Dit bly spesiaal dat die hoof van die huis die familie broodjie deel en met die bank langs aangee vir ons spannetjie. Dit gee n gevoel van saamgebondenheid, n hegtheid van ons gesinskringetjie so saam in die kerk.

Vanaand, met die vreemdheid van lockdown is daar geen nagmaal by die kerk nie, geen byeenkoms vir die begin van die paasnaweek nie. Niks aan die laaste paar weke voel gewoon of normaal nie. Dit wat elke jaar se normaal was is net anders…. Maar nie afwesig nie.

Ons kyk Annatha se boodskap en gebruik nagmaal as n groepie van 3 in ons eie sitkamer. Toe ek klein was sou dit sekerlik vir my onwettig gevoel het. Om iets so verhewe in n doodgewone omgewing te doen sou ondenkbaar gewees het.

Maar… Vanaand pak ons tuisgebakte stukkies broodbolletjies en blink kelkies op n silwer bordjie met n mooi lappie en kerse. Die boodskap en die atmosfeer wil my soos kleintyd weer laat liggies trap en saggies asemhaal. Eerbied en verwondering.